Resultaat 2020

De jaarrekening 2020 sluit met een voordelig resultaat na bestemming van € 3.722.000. Aanvankelijk was het saldo van de begroting, zoals die in het najaar van 2019 door de raad is vastgesteld (de zogenoemde primaire begroting) € 57.000 positief. In de loop van het jaar is de begroting meermaals door de raad bijgesteld op basis van een aantal ontwikkelingen en de hieruit voortvloeiende raads- en collegevoorstellen. Het laatste moment waarop de begroting in omvang en saldo is bijgesteld, was de najaarsnota. Toen werd in totaal een voordelig resultaat na bestemming van € 88.000 verwacht.

Het verschil tussen het begrotingssaldo na de begrotingswijziging van de Najaarsnota 2020 en het uiteindelijke resultaat over 2020 is € 3.633.000. In onderstaand overzicht wordt het verloop vanaf de primaire begroting tot de uiteindelijke realisatie over 2020 in totalen weergegeven.

*) in de tabel kunnen afrondingsverschillen voorkomen

Analyse resultaat 2020 ten opzichte van de begrotingssaldo per december 2020

Het verschil van € 3.633.000 tussen het geraamde saldo na de begrotingswijziging bij de Najaarsnota 2020 van € 88.000 en het uiteindelijke jaarrekeningresultaat na bestemming van € 3.722.000 wordt hieronder toegelicht. Per saldo op de algemene dienst een voordeel van € 1.745.000, op de grondexploitaties (inclusief heffing VPB) een voordeel van € 2.039.000 en op het Sociaal domein een nadeel van per saldo - € 151.000.

Onderstaand wordt een nadere toelichting gegeven op de belangrijke voordelen en nadelen. Een volledige analyse wordt gegeven in het financieel deel van de jaarrekening en bij de afzonderlijke programma’s.

Taakveld Crisisbeheer en brandweer

Voorziening FLO Brandweer

Gemeentemedewerkers in een bezwarende functie, zoals brandweermedewerkers, hadden tot 2006 recht op functioneel leeftijdsontslag (FLO). Vanwege diverse (fiscale) wetswijzigingen is dit per 1 januari 2006 afgeschaft. Voor medewerkers die onder de oude FLO-regeling vielen, is het FLO-overgangsrecht afgesproken. Sinds 2017 geldt een herziening van het FLO-overgangsrecht voor brandweermedewerkers. De gemeentelijke medewerkers van Pijnacker-Nootdorp zijn in 2010 ondergebracht bij de Veiligheidsregio Haaglanden maar de FLO-kosten van deze medewerkers worden jaarlijks aan ons in rekening gebracht ten laste van de gevormde voorziening. Aan deze gevormde voorziening wordt jaarlijks een bedrag toegevoegd, maar tijdens de accountantscontrole van de Jaarstukken 2020 is door de accountant aangegeven dat de (risico-)voorziening tot het volledige toekomstige uit te keren bedrag moet worden aangevuld. Dit betekent een nadeel van € 707.000.

Taakveld Bestuur

Voorziening wethouderspensioenen

Een wethouder heeft bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd recht op een APPA-pensioen vanwege het wethouderschap. Hiervoor wordt door de gemeente een voorziening gevormd ter dekking van de toekomstige pensioenverplichting. Jaarlijks wordt op basis van individuele actuariële berekeningen het bedrag berekend dat moet worden toegevoegd aan de voorziening. Dit bedrag fluctueert jaarlijks maar wijkt ook dit jaar fors af ten opzichte van andere jaren. Dit als gevolg van wederom, een lagere rekenrente (van 0,197% naar 0,082%). Het gevolg is een aanvullende storting in de voorziening wethouderspensioenen.

Taakveld Overige baten en lasten

Uitvoeringsagenda

In de begroting is structureel een post van € 500.000 opgenomen als stelpost Uitvoeringsagenda en bij de Kadernota 2019 is voor het begrotingsjaar 2020 € 50.000 aan de stelpost toegevoegd. Voor het jaar 2020 is voor € 537.500 toegekend aan diverse onderwerpen.

Het restant van de stelpost Uitvoeringsagenda van € 12.500 valt vrij ten gunste van het jaarrekeningresultaat 2020.

Taakveld Vennootschapsbelasting

Als gevolg van een hogere winst in 2020 bij de grondexploitatie wordt ongeveer 25% vennootschapsbelasting geheven. Dit bedrag is in de balans opgenomen als een nog te betalen post.

Grondexploitaties en Materiële vaste activa, strategisch vastgoed

Grondexploitatie

Onderstaande analyse is gebaseerd op de totale winstuitname binnen de grondexploitatie en niet gebaseerd op het verschil tussen najaarsnota en jaarrekening.

In de notitie grondexploitaties 2016 van de commissie BBV wordt in paragraaf 5.2 gesproken over het tussentijds winst nemen. Aangezien het onduidelijk was wanneer tussentijds winst moet worden genomen, heeft de commissie BBV een aanvullende toelichting geschreven:

Het voorzichtigheidsbeginsel leidt ertoe dat realisatie van winst moet worden uitgesteld tot daarover voldoende zekerheid bestaat. Dit betekent echter niet dat pas winst moet worden genomen bij het afsluiten van het grondexploitatiecomplex. Voor winstneming geldt de 'percentage of completion' methode: voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst worden genomen. Hiervoor moet het resultaat op de grondexploitatie wel op betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Dit is mogelijk wanneer het waarschijnlijk is dat de economische voordelen die aan het project zijn verbonden naar de gemeente zullen toevloeien.

Indien aan de volgende voorwaarden is voldaan, bestaat er voldoende zekerheid om winst te kunnen nemen:

• Het resultaat op de grondexploitatie kan betrouwbaar worden ingeschat; én
• De grond(of het deelperceel) moet zijn verkocht; én
• De kosten zijn gerealiseerd (winst wordt naar rato van de realisatie gerealiseerd).

Door de commissie BBV is in de antwoorden op vragen van gemeenten aangegeven hoe deze methode moet worden toegepast, indien aan de voorwaarden wordt voldaan.

Er zijn vier grondexploitaties die een positief geprognosticeerd resultaat hebben. De grondexploitaties Bedrijvenpark Heron, Boezem-Oost, Oostambacht en Pijnacker-Zuid voldoen aan de voorwaarden en om die reden is er een winst genomen voor Boezem-Oost ad € 1.458.000, voor Tuindershof € 154.000 en voor Pijnacker-Zuid € 6.250.000. Tevens bleek dat in voorgaande jaren er te veel winst is genomen op het Bedrijvenpark Heron voor € 443.000.

Berekeningssystematiek

De gerealiseerde kosten worden uitgedrukt in een percentage van de totaal van de te verwachten kosten. Ook voor de opbrengsten wordt een percentage berekend. Door beide percentages met elkaar te vermenigvuldigen en deze uitkomst te vermenigvuldigen met de verwachte winst wordt het bedrag bepaald dat wij bij de jaarrekening moeten nemen. Hierbij moet wel rekening worden gehouden met het deel dat in eerdere jaarrekeningen als winst is verwerkt. Tevens dient rekening gehouden te worden met de toekomstige risico’s, die worden afgedekt door het verwachte positieve resultaat. De som van de gewogen risico’s wordt afgetrokken van de berekende winstuitname, omdat de risico’s niet betrokken worden bij de berekening van het percentage of completion en het verwachte resultaat.

Financiële gevolgen grondexploitatie

Per 31 december 2020 is de totale winstverwachting voor de grondexploitaites toegenomen tot een bedrag van € 26.091.000, een toename ten opzichte van de Najaarsnota 2020 van € 3.065.000. Van het totaal van de te verwachten winst is in voorgaande jaarrekeningen reeds € 23.026.000 als resultaat meegenomen.

Deze berekeningssystematiek is conform de BBV opgesteld en zorgt ervoor dat de winstneming op verwachte resultaten naar voren wordt getrokken. Deze systematiek heeft als gevolg dat niet het hierboven vermelde € 3.065.000 als winst wordt meegenomen in de jaarrekening 2020, maar een bedrag van
€ 7.419.000. Dit is € 4.354.000 meer dan begroot bij de Najaarsnota 2020. Voor de te betalen vennootschapsbelasting, groot € 1,85 miljoen, is een nog te betalen post opgenomen.

Zowel als bij de voortgangsrapportage per 1 juli en die van 1 januari wordt het verwachte verlies per negatieve grondexploitatie ingeschat en voorzien in de 'Voorziening Nadelige complexen'. De stand van deze voorziening bedraagt per 31 december 2020 € 7,019 miljoen en is daarmee - € 1,237 miljoen lager dan per 1 juli 2020 verwacht en daarmee een voordeel.

Een uitgebreide toelichting is opgenomen in de paragraaf ‘Grondbeleid’.

Sociaal Domein (exclusief inzet uren) 2020

Het financiële resultaat sociaal domein over het boekjaar 2020 bedraagt € 291.499 negatief. Dit betreft zowel de oude taken sociaal domein als nieuwe taken die in 2015 naar de gemeente zijn overgekomen. In dit overzicht zijn de kosten voor de inzet van personeel (uren) niet opgenomen.

Wmo

De hogere lasten voor Wmo bevinden zich op de onderdelen 'hulp bij huishouden' en 'begeleiding'. De belangrijkste oorzaak van de kostenstijging voor hulp bij huishouden ligt in de toename van de vraag door ontwikkeling van de vergrijzing en het abonnementstarief. Bij begeleiding is de prognose niet volledig gebleken door een lagere realisatie in de zomerperiode en uitbetaalde omzetcompensatie als gevolg van corona.

Jeugd

De hogere lasten voor de 'Jeugdzorg in natura' zijn het gevolg van:

• Toename van niet gecontracteerde zorg buiten het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden om. Dit maakt het lastig om prognoses op te stellen en daarmee het tussentijds aanpassen van de begroting (€ -/- 250K);
• Het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden heeft redenen om aan te nemen dat de voorlopig definitieve cijfers die nu ter controle zijn aangeboden onvolledig zijn. De regionaal overeengekomen werkwijze van samenstelling van de jaarcijfers wordt nageleefd maar tegelijkertijd neemt onze gemeente een reservering op die gebaseerd is op een eerdere prognose van het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden waarin sprake is van € 340.000 hogere kosten. Dit bedrag is toegevoegd aan de reserve Sociaal Domein.

Reserve Decentralisaties

De reserve Sociaal domein wordt gebruikt om incidentele kosten in het sociaal domein te dekken. Tevens worden verrekeningen over oude jaren verrekend met deze reserve, zowel positief als negatief. Reserveringen van nog te betalen posten uit de jaren 2015 en 2016 zijn in deze jaarrekening vanuit de nog te betalen post afgeboekt en toegevoegd aan de reserve Sociaal Domein voor een bedrag van € 495.000. Daarnaast is een bedrag van € 340.000 aan de reserve toegevoegd waarvan het Servicebureau Jeugdhulp Haaglanden verwacht dat dit nog ten laste van 2020 komt.

De stand van de reserve op 1 januari 2020 was € 2,2 miljoen. Onttrekkingen ten behoeve van dure woningaanpassingen zijn voor € 194.000 ten laste van de reserve gebracht. Samen met de hiervoor genoemde stortingen bedraagt het saldo per 31 december 2020 € 2,9 miljoen.

Reserve gevolgen Corona

De reserve gevolgen Corona is bij de Kadernota 2020 gevormd door een dotatie van € 1,5 miljoen ten laste van de Algemene reserve. Daarnaast zijn er diverse middelen vanuit het Gemeentefonds ontvangen € 966.646 en tevens een tegemoetkoming verhuurders sportaccommodaties (TVS) vanuit de Dienst Uitvoering Subsidies aan Instellingen (DUS) ad € 137.833. Hiermee komt de totale toevoeging aan de reserve Corona op € 2.604.479.

In 2020 is voor een totaalbedrag van € 887.455 onttrokken aan de reserve Corona, waarvoor in onderstaande tabel een specificatie is opgenomen.

Het restant van de reserve Corona bedraagt per 31 december 2020 € 1.717.024.

Investeringsbudgetten

In onderstaand overzicht worden de begrote lasten en baten (subsidies) van de investeringsbudgetten aangegeven ten opzichte van hetgeen is gerealiseerd. Op basis van deze informatie kan het bruto en netto uitvoeringspercentage van de investeringen worden bepaald.

Uit het overzicht blijkt dat in 2020 61% van de voorgenomen uitgaven ten laste van de investeringsbudgetten is gerealiseerd. Dit percentage is lager dan die van de afgelopen jaren en wordt voor een groot deel veroorzaakt door Covid-19. Van de subsidies is een aanzienlijk deel eerder ontvangen dan bij de najaarsnota verwacht.

In de afzonderlijke programma’s is bij het onderdeel ‘Investeringen’ een toelichting opgenomen van de belangrijkste afwijkingen. Tevens is daarbij aangegeven welke investeringsbudgetten afgesloten kunnen worden en welke doorgeschoven dienen te worden naar 2021.

Van het saldo van de netto investeringen van € 25,6 miljoen wordt voorgesteld om € 10,2 miljoen aan budget af te sluiten en het overige mee te nemen naar 2021 voor een totaalbedrag van € 15,4 miljoen.

Beleidsresultaten per programma

Voor de beleidsresultaten wordt verwezen naar het onderdeel ‘ Programmaverantwoording’.

Raadsvoorstel voor aanvullende besluiten en resultaatbestemming

Aan de raad voor te stellen:

1. de jaarrekening 2020 vast te stellen met daarin het voordelig resultaat over het boekjaar 2020 van
   € 3.721.876 en dit toe te voegen aan de algemene reserve;
2. een bedrag van € 1.234.652 te onttrekken aan de algemene reserve en dat bedrag als volgt te bestemmen:

Toelichting op de voorstellen tot bestemming resultaat

a. Fractievergoedingen € 10.000

In 2020 is € 33.374 van de fractievergoeding niet ingezet. Afgesproken is dat 30% van de niet ingezette fractievergoedingen kunnen worden ingezet voor het nieuwe jaar.

b. afwikkeling werkzaamheden Delftsestraatweg Delfgauw € 10.000

De werkzaamheden zijn nagenoeg afgerond in 2020. De inspraakperiode is gestart in december 2020 en financiele afwikkeling vindt plaats in 2021.

c. Sloopkosten Mariaschool € 13.000

Het laatste deel van de sloop wordt in 2021 gerealiseerd.

d. Aanpassen Gantellaan € 15.000

Betreft de vergoeding voor verhuiskosten van basisschool Ackerweide en Mariaschool in verband met tijdelijke huisvesting van Mariaschool aan de Gantellaan.

e. Combinatiefunctionarissen € 20.000

Voor de continuering van de inzet van de combinatiefunctionarissen in 2020 en 2021 is besloten een restantbudget uit 2019 in te zetten. Het overschot hiervan in 2020 dient doorgeschoven te worden ter dekking van de kosten in 2021. Dit is conform zaaknummer 1071514.

f. Privacy & informatieveiligheid € 20.000

Voor de werkzaamheden van Privacy en informatieveiligheid is in 2020 een budget beschikbaar van € 61.000. Het restantbudget van € 20.000 wordt ingezet voor onderzoek naar informatiebeveiliging en vindt plaats in het 1e kwartaal van 2021.

g. Bedrijventerreinenstrategie € 25.000

Als gevolg van Corona is de uitvoering van de bedrijventerreinenstrategie vertraagd.

h. Verduurzaming bestaande woningen particulieren € 27.000

De motie, verduurzaming bestaande woningen particulieren is in 2020 samen met de Rabobank opgepakt, om de bekendheid onder de inwoners te vergroten. Dit wordt in 2021 geïntensiveerd.

i. Verhuiskosten Mariaschool € 30.000

Deze kosten waren begroot voor 2020 maar zijn pas in 2021 gemaakt.

j. Verkeersveiligheidsonderzoek Kerkweg € 30.000

Wegens uitlopende en onvoorziene werkzaamheden en als gevolg van de Coronamaatregelen wordt het verkeersveiligheidsonderzoek Kerkweg in 2021 uitgevoerd.

k. Uitgaven vanuit de ontvangen DPRA voucher € 37.935

Het overschot van de DPRA-voucher wordt in overleg met het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaatgeld naar 2021 doorgeschoven. Dit wordt in de eerste helft van 2021 ingezet voor twee workshopsessies (gevolgbeperking overstroming en een droogte workshop).

l. Interventiemaatregel T9 'Afspraken met jeugdhulpaanbieders' € 41.500

Het restantbudget is bedoeld voor externe ondersteuning in onderzoek naar onrechtmatig gebruik in het Sociaal Domein. Daarmee wordt invulling gegeven aan interventiemaatregel T9 ‘Afspraken met Jeugdhulpaanbieders’.

m. Restantbudget Cultuur 2020 € 64.000

Voor de uitvoering van het hoofdlijnenakkoord Cultuur wordt voorgesteld het restantbudget 2020 daarvoor in te zetten in 2021.

n. Restantbudget amendement 75-jarig Bevrijdingsfeest € 67.000

Vanwegde Corona zijn de festiviteiten voor het 75-jarig Bevrijdingsfeest geannuleerd en wordt voorgesteld het restantbudget mee te nemen naar 2021.

o. Opstellen van de Omgevingsvisie €74.000

Voor het opstellen van de omgevingsvisie is uit het budget van de Uitvoeringsagenda van het Hoofdlijnenakkoord in totaal € 100.000 beschikbaar gesteld over jaarschijven 2019 en 2020. Door vertraging in het proces zal een belangrijk deel van de werkzaamheden ook in 2021 plaatsvinden. Daarom wordt verzocht om de middelen die in 2020 niet zijn gebruikt, over te hevelen naar 2021 zodat er voldoende middelen beschikbaar zijn om het project af te ronden.

p. Bouwrijp maken uitbreiding Kraaienest en Stanislast € 85.000

Beide werkzaamheden zijn nog niet zijn nog niet gestart.

q. Reserve sociaal domein € 154.796

Betreft de toevoeging van het overschot BUIG 2020 wat toegevoegd wordt aan de bestemmingsreserve sociaal domein.

r. Uitvoeringskosten TOZO 2021 € 165.394

Van de Rijksvergoeding voor TOZO is een deel bedoeld als vergoeding voor de uitvoeringskosten. Deze vergoeding is in 2020 ingezet als dekking voor de uitvoeringskosten. Het deel dat onbenut is gebleven, is nodig voor de dekking van uitvoeringskosten in 2021.

s. Reserve “Bedrijfsvoering” € 345.027

Het totaal voordelig resultaat op de salarislasten 2020 bedraagt € 975.301. Conform bestendige gedragslijn wordt 10% van het overschot op de afdeling Ontwikkeling (€ 356.557) en 50% (€ 618.744) van overig overschot toegevoegd aan de reserve ‘Bedrijfsvoering’, zijnde € 345.027.

Per saldo wordt € 2.487.224 toegevoegd aan de algemene reserve.

Vermogenspositie

De stand van de algemene reserve (na bestemming van het resultaat) was op 31 december 2019 € 32,7 miljoen. In het boekjaar 2020 is de algemene reserve toegenomen met € 72,8 miljoen tot een bedrag per 31 december 2020 van € 105,5 miljoen. De overige reserves zijn toegenomen met € 14,8 miljoen tot een bedrag van € 67,3 miljoen, waardoor het totale eigen vermogen (exclusief het jaarrekeningresultaat) van de gemeente per 31 december 2020 € 140,1 miljoen bedraagt.

Een overzicht van de afzonderlijke mutaties op de reserves en voorzieningen is opgenomen in de toelichting op de balans. De belangrijkste mutaties in de algemene reserve betreffen de boekwinst van de aandelen Eneco en de de tussentijdse winstuitnamen van de grondexplotiaties ten gunste van de algemene reserve en het vormen van de reserve 'Lagere rente langlopende leningen o/g' ad € 10,8 miljoen en reserve Gevolgen Corona ad € 1,5 miljoen. Exclusief het jaarrekeningresultaat 2020 van € 3,7 miljoen bedraagt de algemene reserve € 105,5 miljoen. In het onderdeel jaarrekening - 'toelichting op de balans', worden alle vermogensposities en de mutaties in het afgelopen jaar toegelicht. Het eigen vermogen bestaat uit de algemene reserve en bestemmingsreserves.

Onderstaande grafiek geeft het verloop van het vermogen in totaal en op onderdelen weer over de periode 2012 tot en met 2020. Een overzicht van mutaties in reserves is opgenomen in het onderdeel ‘Jaarrekening’. In het totaal vermogen is geen rekening gehouden met het bestemmen van het resultaat 2019, anders dan het toevoegen aan de algemene reserve.

Weerstandsvermogen, weerstandscapaciteit en weerstandsratio

Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico’s en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

In de paragraaf 'Weerstandsvermogen en risicobeheersing' is een benodigde weerstandscapaciteit berekend van € 10.893.195.

Beschikbare weerstandscapaciteit

De benodigde weerstandscapaciteit die uit de risicosimulatie voortvloeit kan worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

Een ratio weerstandsvermogen van 10,04 wordt beoordeeld als 'uitstekend' en is gebaseerd op de normtabel van de Universiteit Twente.

Schuldomvang en ontwikkeling van de netto schuldquote

In 2020 is de totaalschuld van de gemeente afgenomen, maar niet meer in het snelle tempo van voorgaande jaren. In onderstaande tabel wordt weergegeven hoeveel de totale schuldomvang bedraagt per 31 december 2020.

Het is voor het eerst dat de schuldomvang negatief is, wat wil zeggen dat tegen over de langlopende schulden een hoger bedrag aan liquide middelen aanwezig is.

In de paragraaf 'Weerstandsvermogen en risicobeheersing' wordt de verplichte netto schuldquote weergegeven. De netto schuldquote per 31 december 2020 bedraagt 6%. De afgelopen jaren is de netto schuldquote fors afgenomen van 74% in 2017 naar 6% in 2020.

Bijzondere onderwerpen in het afgelopen jaar

Verkoop aandelen Eneco Groep N.V.

In maart 2020 heeft de gemeente (conform raadsbesluit) alle aandelen van Eneco Groep N.V. met een boekwaarde van € 1.042 verkocht. Hiervoor heeft de gemeente een bedrag van € 85.395.723 ontvangen waardoor in 2020 een incidentele boekwinst is gerealiseerd van ruim € 85,3 miljoen. Deze ontvangst en boekwinst heeft tot gevolg dat onder andere de liquiditeit, solvabiliteit en vermogenspositie sterk zijn verbeterd.

COVID-19

De uitbraak van COVID-19 (corona) eind februari 2020 heeft een enorme impact op ons allemaal. De wereldwijde pandemie leidt tot ongekende omstandigheden. Voor de aanpak van COVID-19 kijken wij wat we, aanvullend op de landelijke maatregelen van het Rijk, kunnen doen. Dit raakt veel beleidsterreinen van onze organisatie. We streven naar een zo adequaat mogelijke uitvoering van de landelijke en lokale maatregelen en naar zoveel mogelijk continuïteit van de reguliere werkzaamheden en van noodzakelijke (digitale) besluitvorming en hebben daarvoor de nodige interne maatregelen genomen.